Nhật Bản chật vật giải cứu đồng Yên đang lao dốc

Trong đầu phiên giao dịch, khi thị trường châu Á mở cửa vào ngày 29/4, đồng Yên đã giảm mạnh xuống mức thấp nhất trong 34 năm, với 160 yên đổi 1 USD, tỉ lệ này đánh dấu mức giảm sâu hơn nữa của đồng tiền này so với đồng bạc xanh trong 3 năm qua. Vào buổi chiều, mức giảm đảo chiều mạnh, đồng yên tăng hơn 2%, kết thúc ngày giao dịch ở châu Á trở lại mức 155 yên đổi 1 USD.

Sự xoay chuyển bất ngờ của đồng Yên đã dấy lên tin đồn về sự can thiệp của Ngân hàng Nhật Bản (BOJ), thay mặt Bộ tài chính. Dữ liệu về các biện pháp can thiệp được công bố muộn. Lần cuối cùng các quan chức hành động để hỗ trợ đồng tiền này là vào năm 2022, họ đã đốt hơn 60 tỉ USD dự trữ ngoại hối.

Hiện tại tương lai của đồng Yên vẫn chưa mấy khả quan. Với lạm phát ở Mỹ vẫn cao hơn mục tiêu 2%, việc cắt giảm lãi suất sẽ không sớm xảy ra, điều này đã khiến đồng USD mạnh lên. Trong khi đó, ở Nhật Bản, lãi suất vẫn cực thấp. Vào tháng 3, BOJ trên thực tế đã chấm dứt chính sách kiểm soát đường cong lợi suất và tăng lãi suất cơ bản từ âm 0,1% đến 0 lên từ 0-0,1%. Nhưng sự thay đổi này là nhỏ trong bối cảnh quốc tế: lãi suất chuẩn của Mỹ, Anh và khu vực đồng euro đều tăng ít nhất 4,5 điểm phần trăm kể từ năm 2022. Đầu tư vào tài sản bên ngoài Nhật Bản đơn giản là mang lại lợi nhuận cao hơn.

Các yếu tố khác củng cố sự yếu kém của đồng yên. Nhật Bản là chủ nợ lớn nhất thế giới, với lượng đầu tư khổng lồ ra nước ngoài được tạo ra từ tiền tiết kiệm của các tập đoàn và tiết kiệm hộ gia đình. Lợi nhuận từ các khoản đầu tư ra nước ngoài đã tăng lên 57 nghìn tỉ Yên (400 tỉ USD) trong năm tính đến tháng 2, cao hơn gấp đôi so với một thập kỷ trước. Tuy nhiên, các công ty liên quan dường như không chuyển nhiều lợi nhuận ở nước ngoài về nước. Thay vào đó, như ông Karakama Daisuke của Ngân hàng Mizuho đã lưu ý, họ tái đầu tư ra nước ngoài vào những tài sản mang lại lợi nhuận tốt hơn, làm giảm nhu cầu về đồng yên. Ông Karakama thậm chí còn cho rằng, tài khoản vãng lai của Nhật Bản có thể không thực sự thặng dư như số liệu thống kê chính thức cho thấy vào năm 2022 và 2023.

Đồng Yên yếu hơn có ý nghĩa gì đối với nền kinh tế Nhật Bản?. Giá hàng hóa nhập khẩu đã tăng 64% đáng kinh ngạc kể từ năm 2020. Nhật Bản nhập khẩu gần như toàn bộ nhiên liệu, vì vậy các doanh nghiệp và hộ gia đình phải đối mặt với chi phí năng lượng cao hơn.

Đồng yên giảm giá có thể khiến hàng hóa do các công ty trong nước sản xuất rẻ hơn, trong khi ngày nay các công ty Nhật Bản thường hoạt động trên quy mô lớn ở châu Âu, Bắc Mỹ và Đông Nam Á. Ưu điểm lớn nhất hiện nay có thể thuộc về ngành du lịch, khi đồng yên sụt giá khiến kỳ nghỉ ở nước này rẻ hơn. Vào tháng 2, có 2,8 triệu khách du lịch đã đến, tăng 89% so với cùng tháng năm ngoái và 7% so với cùng tháng năm 2019, trước đại dịch COVID-19.

Đồng yên yếu không được lòng người tiêu dùng Nhật Bản, những người phải chịu giá cao hơn. Các Ngân hàng Trung ương của đất nước cũng lo lắng khi đồng tiền biến động nhanh chóng và không muốn để các nhà đầu cơ gây ảnh hưởng lên chính sách tiền tệ. Tuy nhiên, họ thiếu những lựa chọn tốt. Để giữ cho đồng yên không suy yếu hơn nữa trong ngắn hạn, các nhà phân tích tại Bank of America cho rằng Nhật Bản có thể sẽ phải thực hiện những biện pháp can thiệp thậm chí còn lớn hơn vào năm 2022.

Cả khoảng cách lớn giữa lãi suất của Nhật Bản và các nước còn lại trên thế giới cũng như hành vi của các công ty Nhật Bản sẽ sớm thay đổi. Các quan chức BOJ đã nhấn mạnh rằng việc tăng lãi suất vào tháng 3 không phải là lần đầu tiên trong số nhiều lần tăng. Kết quả là, tương lai sẽ là một trong những điểm yếu tiếp theo của đồng Yên hoặc chính phủ nước này phải chi rất nhiều tiền để ngăn chặn điều đó. 

Có thể bạn quan tâm: 

Ấn Độ có thể trở thành siêu cường quốc kinh tế hay không?

Nguồn The Economist